Makaleler

Tüm makaleleri görmek için tıklayınız.

Bu blogdaki popüler yayınlar

Marksizmin Aporia'sı: "Devlet" - Cengiz Baysoy

Resim
  Marksizmin Aporia'sı: "Devlet" - Cengiz Baysoy Marx, 1859’da Ekonomi Politiğin Eleştirisi ’ni kaleme alırken, düşüncesindeki mimariyi şöyle özetliyordu: “Burjuva iktisat sistemini şu sırayla inceliyorum: sermaye, toprak mülkiyeti, ücretli emek; devlet, dış ticaret, dünya pazarı. İlk üç başlık altında modern burjuva toplumun bölündüğü üç büyük sınıfın iktisadi varlık koşullarını inceliyorum; öteki üç başlığın birbirleriyle bağıntısı besbellidir.” [1]  Bu altı başlıktan ilk üçü kaleme alındı. Fakat diğer üçünün arasında bulunan “Devlet” başlığı üzerine, Marx herhangi bir kitap ya da makale yazmadı. Marx’ın “Devlet” üzerine düşüncelerini kitaplarının ve mektuplarının içerisinden derleyerek açığa çıkarabileceğimizi söyleyebiliriz. Bununla birlikte, Marx’ın devlet üzerine düşüncelerinin, teorik açıdan, Engels ve Lenin tarafından geliştirilmeye çalışıldığını da görmekteyiz. Pratik açıdan ise, Marx ve Engels’in devlet üzerine kendi teorik düşüncelerini Paris Komünü üzerinden, ...
Read more »

Aydınlanma ve Kadın Aklı - Emre Kahvecioğlu

Resim
  Aydınlanma ve Kadın Aklı - Emre Kahvecioğlu Aydınlanma dönemini incelemeye çalıştığımızda genel olarak birtakım kavramların öne çıktığını görürüz; hiç şüphesiz ki bu kavramlar arasında en çok incelemeye tabi tutulanlar arasında "akıl" yer alır. Aydınlanma ile birlikte akıl kavramının üzerine çalışan filozoflar ön plana çıkmıştır ve bununla birlikte de epistemoloji alanına duyulan ilgi de artmıştır. Öyle ki, bu dönemi "akıl çağı" olarak da isimlendirmek mümkündür.   Aklın merkeze alındığı pek çok kitap, yazı ya da makalede aklın nasıl kullanılması ve eğitilmesi gerektiği üzerine dönemin filozofları tarafından saptamalar yapılmıştır. Bu yazıda "akıl" denildiği zaman kimlerin aklının kapsandığı üzerine bir inceleme yapılmaya çalışılacaktır. Dönemin filozoflarının nazarında akıl sadece belirli bir grup insanı mı kapsamaktadır yoksa bütün bir insan türünü kapsayacak biçimde mi kurgulanmıştır sorusunu ve benzer soruları cevaplayabilmek adına, ilk olarak Wollst...
Read more »

Anlatıya Fırlatılmışlık - Efe Can Akdeniz

Resim
  Anlatıya Fırlatılmışlık - Efe Can Akdeniz İnsan, anlatıyla var olur . İnsanın olduğu her yerde anlatı (narrative) meydana gelir, anlatının olduğu her yerde ise  biz  oluşur. Anlatı; simge, inanç, ideoloji, renk, dil ve bütün bunların toplamı olan  biz ’i temsil eder.  Biz ’in temsil ettiği şey aynı zamanda yaşamın kendisini ve ereğini oluşturur. Peki insan neden anlatıda var olur? Ya da neden  biz ’i oluşturmak için bir anlatı gerekir? Anlatıdan nasıl arınılır? Anlatı Nedir?  İnsan  hikayeler anlatan bir hayvan dır (Chul Han, 2025: 55). Ben bu yazıda hikaye yerine “anlatı”yı kullanacağım. Dolayısıyla; “İnsan, anlatıyla var olan bir hayvandır” diyeceğim. Anlatı, yaşamın amacını  doğuştan  belirleyen en temel unsurlardan biridir. Çünkü yaşanacaklardan habersiz olan insan, Heidegger’in deyişiyle kendini “dünyaya fırlatılmış” bir halde bulur. Buna göre insan var oluşun şartlarına dair bir tercih lüksünde değildir; aksine, kendini var oluşu...
Read more »

Kierkegaard Eserlerinde Varoluş İzleri - Sibel Güneş

Resim
  Kierkegaard Eserlerinde Varoluş İzleri - Sibel Güneş  Kierkegaard eserlerini genel teamüllerin aksine farklı bir tarzda okurlarına sunar. Hikayelerinin çoğunda eser sahibi olarak kendi ismini kullanmak yerine farklı takma adlar kullanmış ve böylece hem yazarı hem de öznel yaşantıları kurgusal karakterler ortaya çıkarmıştır. Bu kurgusal karakterlerin taşıdığı özellikler tek bir insanın farklı yönleri olabildiği gibi farklı insanların ortak yönleri olarak da ele alınabilir. “Bu özellikler aynı zamanda insanı bir benlik haline getiren özelliklerdir. Doğada bulunan tüm varlıklardan farklı olarak insanın varoluşu sadece bir zorunluluğun, nedensel bir bağın sonucu olarak ortaya çıkmaz. İnsan bir yanıyla doğanın bir parçası olsa da aklı, inançları, tarihselliği ve en önemlisi özgürlüğüyle farklı bir yapıdadır. Kierkegaard insanın bu kompleks yapısını insanın bir sentez olduğu fikriyle açıklar .“ [1] İnsan düşüncelerinin, hissettiklerinin ve eylemlerinin bir sentezidir. Va...
Read more »

Arda Denkel'in Felsefi Vizyonu - Stelios Virvidakis

Resim
Arda Denkel’in Felsefi Vizyonu – Stelios Virvidakis   (Çev. Efe Can Akdeniz)   Dünya Felsefe Kongresi’nin düzenleyicilerine ve özellikle Profesör Ioanna Kuçuradi’ye beni “Türkiye’de Felsefe” oturumuna katılmaya ve Arda Denkel’in çalışmaları üzerine konuşmaya davet ettikleri için teşekkürlerimi sunarak başlamak istiyorum. Gerçekten, böylesine hayranlık duyduğum seçkin bir filozofun düşüncelerini sunmamın istenmesi benim için bir onur kaynağı olmuştur. Aynı zamanda, ne yazık ki artık aramızda olmayan ve çokça özlem duyduğum sevgili dostumun düşüncelerini dile getirmek, bu işin üzücü bir tarafıdır. [1] Arda ile 1991 yılında, Yunanistan’ın Delphi şehrinde düzenlenen Balkan felsefe toplulukları konferansında tanıştım. [2]  Prof. Dragona Monachou, beni Profesör Kuçuradi ile tanıştırmıştı; o da beni, Avrupa Analitik Felsefe Topluluğu’nda Türkiye’yi en yakışır şekilde temsil edecek kişiyle tanıştıracaktı. Birkaç yıl sonra onu, topluluğun yürütme komitesi adına aday olarak önerme ...
Read more »

Mantık Felsefenin Parçası mı, Aracı mı? - Hakan Yücefer

Resim
Mantık Felsefenin Parçası mı, Aracı mı? - Hakan Yücefer     Antik Yunan’da (özellikle Helenistik dönemden itibaren) bir felsefe öğrencisi doğa bilimi ya da etik gibi konulara girmeden önce mantık öğrenmek zorundaydı. Çünkü sağlam akıl yürütmeler yapmayı öğrenmeden herhangi bir alanda akıl yürütmeye kalkışmak felsefe öğrencisini hatalı çıkarımlar yapma tehlikesiyle karşı karşıya bırakabilirdi. Felsefe metinlerinin hangi sırayla okunması gerektiğini de bu zorunluluk belirliyordu: bir filozofun önce mantık yazılarını okumamız gerek, yoksa onun diğer metinlerini anlayamayız. Bu okuma yöntemi genel olarak Antik Yunan’ın tüm felsefe metinleri için geçerli gözükse de özellikle Aristoteles’i okurken işlerlik kazanıyordu. Çünkü eldeki en kapsamlı mantık yapıtı Aristo’ya aitti. Hatta başka filozofları, mesela Platon’u okuyup anlamak için de önce Aristo mantığı okumuş olmak gerekiyordu. Bu yaklaşım bir okuma yöntemi olarak oldukça tutarlı görünüyor. Ama mantığın (ya da diyalektiğin) fels...
Read more »

İstisna Hâli ve Marksist Devlet Kuramı - Koray Saatçı

Resim
  İSTİSNA H Â Lİ VE MARKSİST DEVLET KURAMI  - Koray Saatçı G ü n ü m ü z ü n neoliberal toplum kuramcılarından Byung-Chul Han, bug ü n ne Marksist diktat ö rl ü k kuramının ne de Giorgio Agamben'in ''istisna h â li'' kuramının ge ç erli olduğunu ö ne s ü rer. Chul Han'a g ö re neoliberalizm, toplumdaki b ü t ü n sınıfları i ç inde yutmuştur; dolayısıyla burjuvazi-proletarya ç elişkisi, proletaryanın burjuvazi tarafından s ö m ü r ü lmesi g ü n ü m ü zde artık ge ç erli değildir. Chul Han'a g ö re g ü n ü m ü zde toplumdaki her bir birey kendi kendisini s ö m ü rmektedir ve sistemin g ü c ü n ü n ve sağlamlığının kaynağı da buradan gelmektedir. Chul Han bunu ş ö yle a ç ıklar: ''Proletarya-burjuvazi ayrımı günümüzde artık geçersizdir. Kelime anlamı olarak proletarya çocuklarından başka bir şeye sahip olmayan kişi demektir. Tek öz-üretimi biyolojik üremeyle sınırlıdır. Günümüzdeyse herkesin, kendini özgürce tasarlayan bir proje olarak, sınırsız bir öz...
Read more »

İnsan Haklarının İki Yüzü/Yüzlülüğü: İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin İnsan Haklarının İhlalini Meşrulaştırma Aracı Olarak Kullanılması Üzerine - M. Yavuz İnan

Resim
İnsan Haklarının İki Yüzü/Yüzlülüğü:  İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin  İnsan Haklarının İhlalini Meşrulaştırma Aracı Olarak Kullanılması Üzerine - Muammer Yavuz İnan [1]   1. Konuya İlişkin Felsefi Sorunların Tespit Edilmesi ve Soruşturmanın Yönünün Belirlenmesi İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin [2] , belirli grupların çıkarlarını koruyacak ve bu çıkarlar ile çatışan düşünce ve eylemleri bastırmaya yönelik kullanılan şiddeti meşrulaştıracak şekilde araçsallaştırılıyor oluşu, Bildirge yasalaştığından beri sosyal bilimlerin her alanında pek farklı şekilde gündeme gelir. Örnekleri de çokmuş gibi görünür, Bildirgenin, Bildirge’de söz konusu edilen hakları sağlamak ve korumaktan ziyade bu hakların ihlalini meşrulaştırma aracı olarak kullanılmasının. Hatta öyle bir tarzda yapılır ki bu iş, söz konusu haklar, bu hakları sağlamak ve korumak adına, ihlal edilir. Ne var ki örneklerin görünüşteki çokluğu, öteden bakıldığında, kavramsal bir sorunun varlığına işaret...
Read more »